Εξελικτική συμβουλευτική
Η εξελικτική συμβουλευτική προσπαθεί να καθορίσει πώς θα χρησιμοποιηθούν οι βασικές εξελικτικές θεωρίες στην ψυχοθεραπεία. Δίνει ιδιαίτερη έμφαση στις συγκεκριμένες διαδικασίες της αλλαγής, ανάπτυξης και εξέλιξης παρά στα προϊόντα του κάθε σταδίου εξέλιξης του ανθρώπου.
Μερικά από τα εξελικτικά μοντέλα που χρησιμοποιεί στην πρακτική της εφαρμογή είναι: η θεωρία της ψυχοσεξουαλικής εξέλιξης του Freud, η θεωρία του Erikson που είναι μια εξελικτική προσέγγιση όλου του εύρους της ανθρώπινης ζωής, η θεωρία του Haley του κύκλου ζωής της οικογένειας, η θεωρία της προσκόλλησης του Bowlby που είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στην κατανόηση των σχέσεων αγάπης και στοργής που αναπτύσσουν οι άνθρωποι μεταξύ τους, η εξελικτική θεωρία της ταυτότητας των μειονοτήτων (MIDT = Minority Identity Development Theory), η θεωρία της γνωστικής εξέλιξης του Piaget και η θεωρία της εξελικτικής συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας (DCT = Development Counseling and Therapy) του Allen Ivey.
Σύμφωνα με τον Tyler «ο ψυχολογικός σκοπός της συμβουλευτικής είναι να διευκολύνει την εξέλιξη». Ανεξάρτητα από το αν η εξέλιξη αυτή είναι συμπεριφοριστική, γνωστική, συναισθηματική ή ακόμη και ασυναίσθητη, η επιθυμία του συμβουλευτικού ψυχολόγου είναι να διευκολύνει το συμβουλευόμενο στην εξέλιξή του.
Για παράδειγμα, η εξελικτική θεωρία συμβουλευτικής και θεραπείας (DCT) του Ivey, στηριζόμενη κυρίως στη γνωστική θεωρία του Piaget, ενδιαφέρεται για τη διαδικασία της γνωστικής εξέλιξης του ανθρώπου μέσα από τη βοηθητική συνέντευξη. Τονίζει το γιατί και το πώς των γνωστικών διαδικασιών του συμβουλευόμενου, δηλαδή, το πώς σκέφτεται, πότε και πώς άρχισε να σκέφτεται κατ’ αυτόν τον συγκεκριμένο τρόπο. Αφού εντοπίσει το γνωστικό επίπεδο στο οποίο λειτουργεί, προσπαθεί κατόπιν να τον βοηθήσει να προχωρήσει σε ανώτερα γνωστικά και θυμικά εξελικτικά επίπεδα. Στόχος της είναι να βοηθήσει τον άνθρωπο, την οικογένεια, την ομάδα, να φτάσει στο ανώτερο όριο της εξελικτικής του δυνατότητας.
Η εξελικτική συμβουλευτική βοηθά γενικά τον άνθρωπο να μάθει με ποιους τρόπους θα επιτύχει την υγιή ανάπτυξη και εξέλιξή του μέσα στην κοινωνία. Χρησιμοποιείται εξάλλου και με παιδιά που βρίσκονται έτσι και αλλιώς σε μια εξελικτική διαδικασία. Δεν περιορίζεται όμως μόνο στο να βοηθήσει να επιλύσουν ή να ξεπεράσουν ένα πρόβλημα. στοχεύει, επίσης, στην αυτογνωσία, στην επίγνωση των δυνατοτήτων τους και στις μεθόδους χρησιμοποίησης των ικανοτήτων τους.
Η εξελικτική συμβουλευτική έχει στόχο να βοηθήσει τον άνθρωπο να γνωρίσει, να καταλάβει και να αποδεχτεί τον εαυτό του. Στηρίζεται στην αρχή ότι οι βασικοί κανόνες που ισχύουν για την εξέλιξη του παιδιού επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά μέσα από διαδικασίες και στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων και στη θεραπευτική σχέση.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Μαλικιώση – Λοΐζου, Μ. (2013). Συμβουλευτική Ψυχολογία. Αθήνα: Πεδίο.
